Rok 2011 będzie można bez wątpienia nazwać przełomowym w dziedzinie jakości wyświetlania koloru, a to za przyczyną firmy EIZO, która jako pierwszy producent na świecie, udostępniła oprogramowanie do sprzętowej kalibracji niemal wszystkich swoich monitorów. Do tej pory, ten rodzaj korekcji był zastrzeżony wyłącznie dla serii profesjonalnej ColorEdge (CG) i nieprodukowanej już CreativeEdition (CE). Obecnie będzie można w podobny sposób kalibrować monitory klasy uniwersalnej i półprofesjonalnej. Formalnie, co prawda już jakiś czas temu firma NEC przetarła szlak sprzętowej kalibracji monitorów nie zawodowych, ale w odróżnieniu do EIZO sprzętowo można kalibrować tylko część monitorów, serie P i PA, a ponadto oprogramowania do tego celu nie można kupić ani używać poza USA. W niniejszym tekście mam przyjemność zaprezentować działanie przedpremierowego wydania oprogramowania EIZO, które w sprzedaży będzie dostępne jeszcze w pierwszym kwartale 2011r.
2. Czym się różni kalibracja sprzętowa od programowej?
Powszechnym nieporozumieniem jest twierdzenie jakoby sprzętowa kalibracja oznaczała użycie "sprzętu" w postaci kalibratora. W rzeczywistości kalibracja sprzętowa polega na skorygowaniu monitora czyli sprzętu zamiast modyfikowania działania sterownika karty graficznej, czyli programu. Korygując tablicę koloru karty graficznej maskuje się tylko problemy, wprowadzając poważne skutki uboczne w postaci zubożenia dostępnej palety barwnej. Skutkiem tego, na ekranie, pojawiają się niepożądane przebarwienia w szarościach oraz pogarsza się płynność przejść tonalnych. Wynika to z faktu, że karta graficzna dysponuje stałą paletą i nie można "podmienić" niewłaściwie wyświetlanych odcieni. Korekcja jest jedynie przez ograniczenie grup odcieni nieprawidłowo reprodukowanych przez monitor. Forma dokonywanych zmian jest w zasadzie degradacją i formalnym nadużyciem jest nawet słowo "korekcja". Kalibracja przez modyfikację działania monitora jest korekcją w pełnym tego słowa znaczeniu, gdyż niwelujemy przyczynę problemu.
3. Czy to naprawdę widać?
Widać. Oczywiście w mniej wymagających zastosowaniach, np wyświetlania zdjęć z wycieczki do ciepłych krajów różnica będzie znikoma, ale przy trudniejszych, przygotowaniu zdjęć zawierających istotne detale w cieniach, światłach, kolor skóry, szarości różnica jest znaczna. Z uwagi na to, że w tej recenzji nie sposób na Państwa monitorze pokazać jak wyświetla dobrze i źle skalibrowany monitor, posłużę się wykresami jasności na przykładzie EIZO S2433W. Wykresy przedstawiają na osi poziomej odcienie od 0 (całkowita czerń) do 255 (pełne nasycenie) dla każdego kanału RGB. W osi pionowej odcienie jakie rzeczywiście uzyskujemy na ekranie. W idealnym przypadku jeśli monitor nie zniekształca wyświetlania wykres powinien być linią prostą 45stopni. Wszelkie odchylenia oznaczają że żądany odcień jest w jakiś sposób przesunięty w osi jasności względem teoretycznego który "wychodzi" z karty graficznej.
4. Praktyka.
Przykład pierwszy: Monitor niekorygowany, prosto z pudełka.
Monitor nieskalibrowany, ustawiony fabrycznie na 6500K, jaskrawość minimum. Krzywe pokazują na ile monitor zachowuje się poprawnie, a w zasadzie niepoprawnie po wyjęciu z pudełka. Proszę zwrócić uwagę na znaczny "rozjazd" w punkcie bieli, koordynaty 255,255. Odchylenie jest na tyle duże, że jest zaprzeczeniem popularnej opinii, że monitor wyjęty z pudełka nadaje się do pracy.
Przykład drugi: Monitor skalibrowany programowo.
Monitor poprawnie wyregulowany wg wskazań czujnika i "skorygowany" programowo w sterowniku karty graficznej. Widać znaczną poprawę w punkcie bieli, przy czym korekcja nie usuwa całkowicie problemów oraz wprowadza ograniczenie sterowania (palety), czego oczywiście nie sposób wykazać na tego typu wykresie.
Przykład trzeci: Monitor skalibrowany sprzętowo.
Monitor wyregulowany i skorygowany sprzętowo, w "elektronice" monitora. Monitor jest "przezroczysty". To co wychodzi z karty graficznej trafia na ekran niezmienione. Oczywiście w ramach swoich możliwości technicznych.
Jedno z głównych okien dialogowych programu.
Dostępne są podstawowe parametry obrazu, podobne do uproszczonej wersji ColorNavigatora dystrybuowanego z monitorami EIZO CE.
Funkcja wizualnego lub półautomatycznego dopasowania bieli monitora.
Jedna z ciekawych funkcji pozwalająca na ręczne "dostrojenie" punktu bieli monitora np do papieru widzianego we własnych warunkach oświetleniowych. Funkcja może być przydatna ale przy w oświetleniu choć trochę przypominającym dzienne. Monitory LCD nie mają szerokiej regulacji temperatury barwowej i proszę się nie łudzić, że otrzymamy poprawną reprodukcję w świetle żarówek w gustownych kinkietach w pomarańczowym pokoju z zielonymi roletami. Innym zastosowaniem jest możliwość dokładnego doregulowania monitora na stanowiskach wielomonitorowych.
5. Podsumowanie.
Kalibracja sprzętowa jest najdoskonalszym sposobem korekcji, likwidującym zdecydowaną większość niedoskonałości monitorów. Jest to o tyle istotne, bowiem monitory LCD wciąż mają sporo wad "wrodzonych", których sposobami programowymi nie sposób zminimalizować. Zaprezentowane rozwiązanie, w kontekście monitorów amatorskich i uniwersalnych jest krokiem milowym w rozwoju techniki LCD i zaciera ostatnią istotną różnicę w porównaniu do stawianych często za wzór, monitorów kineskopowych. Do tej pory jedynie monitory zawodowe były lepsze od CRT, co było pewną barierą pewną dla części użytkowników. Po korekcji sprzętowej, nawet LCD z klas cenowych 2-3 tys zł, mogą mieć liniowość lepszą niż każdy, nawet najwyższej klasy monitor kineskopowy.
Zresztą regulacja kanałów RGB przez Eye-one Match3 przy tym monitorze jest conajmniej dziwna - zielony kanał wylądował niepokojąco nisko, co by się chyba nawet zgadzało z poszerzonym gamutem tego monitora w kierunku zieleni. Chyba czeka mnie lektura dokumentu ze strony EIZO: 
Nie ma żadnej nadziei?